Μια αποκαλυπτική συνέντευξη: Το παρόν και το μέλλον του PAK-FA, την Πέμπτη η πρώτη πτήση!

Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, η πρώτη πτήση του νέου μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς PAK-FA θα πραγματοποιηθεί τελικά αύριο Πέμπτη, παρόλαυτά, η είδηση μεταδίδεται με επιφύλαξη καθώς η ημερομηνία της πρώτης πτήσης έχει αναβληθεί αρκετές φορές μέχρι σήμερα.
Με την ευκαιρία της ιστορικής αυτής στιγμής, ο Konstantin Makienko, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής Άμυνας της Κρατικής Δούμας και συντάκτης της ρωσικής αμυντικής έκδοσης Moscow Defence Brief παραχώρησε συνέντευξη για το θέμα του ρωσικού μαχητικού πέμπτης γενιάς στην ιστοσελίδα mk.ru, την οποία και σας μεταφέρουμε.

Ο Makienko θεωρείται αυθεντία σε θέματα ρωσικών εξοπλιστικών συστημάτων, η δε συνέντευξή που παραχώρησε αποκαλύπτει για πρώτη φορά αρκετές λεπτομέρειες για το μαχητικό, όπως για παράδειγμα για το σύστημα ραντάρ του που θα διαθέτει πέντε κεραίες!

Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα, αυτήν την περίοδο η ρωσική αεροναυπηγική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας έχει «ρίξει» όλο της το βάρος πάνω σε δυο προγράμματα. Το ένα είναι αυτό της ανάπτυξης του νέου διηπειρωτικού πύραυλου Bulava, και το άλλο αυτό της ανάπτυξης του νέου μαχητικού πέμπτης γενιάς PAK-FA.

Ενώ όμως οι δοκιμαστικές εκτοξεύσεις του Bulava, καίτοι σε μεγάλο ποσοστό αποτυχημένες δημοσιεύονται με αρκετές λεπτομέρειες, ελάχιστα είναι γνωστά για το πρόγραμμα PAK-FA, είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει δοθεί στην δημοσιότητα ούτε μια πραγματική του φωτογραφία.

Και από ό,τι φαίνεται αυτήν την Πέμπτη θα πραγματοποιηθεί η πρώτη του πτήση μετά από αναμονή ετών. Η πτήση τελικά θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου Komsomolsk-on-Amur – βασικό πεδίο δοκιμών της σχεδιάστριας εταιρείας Sukhoi.


Ακολουθεί η συνέντευξη:

Ερώτηση: Λέγεται ότι αυτήν την Πέμπτη θα πραγματοποιηθεί η πρώτη πτήση του μαχητικού πέμπτης γενιάς. Εν τω μεταξύ η πρώτη πτήση του αντίστοιχου αμερικάνικου μαχητικού πραγματοποιήθηκε το 1991. Πλέον η αμερικανική Αεροπορία έχει εντάξει σε υπηρεσία πάνω από εκατό μαχητικά πρώτης γραμμής F-22. Γιατί έχουμε μείνει τόσο πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες;

Απάντηση: Πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η πρόοδος των δυο χωρών στα μαχητικά πέμπτης γενιάς ήταν συγκρίσιμη. Το πρωτότυπο αεροσκάφος της ρωσικής MiG (με την κωδική ονομασία 1.44) ήταν έτοιμο να πετάξει το 1994-1995, αλλά λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, πέτυχε να πραγματοποιήσει μόνο δυο δοκιμαστικές πτήσεις το 1999 και μετά το πρόγραμμα τερματίστηκε.

Δεδομένων των συνθηκών χρόνιας υποχρηματοδότησης της ρωσικής στρατιωτικής βιομηχανίας, δεν κατέστη δυνατό να ολοκληρωθεί ένα τόσο περίπλοκο οπλικό σύστημα, όπως ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς εφάμιλλο των νεότερων αμερικανικών σχεδιάσεων. Μάλιστα, η κρατική χρηματοδότηση του προγράμματος PAK-FA ξεκίνησε μόλις με τον προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2005-2006, ενώ μέχρι τότε μόνο η Sukhoi επένδυε σε αυτό με δικά της κεφάλαια. Από αυτήν την άποψη, μπορούμε να πούμε ότι η πραγματική δουλειά στο πρόγραμμα του PAK-FA ξεκίνησε μόλις στα μέσα της δεκαετίας.

Επιπλέον, παρατηρώντας τους Αμερικάνους μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τα σχεδιαστικά και τεχνολογικά ρίσκα προκειμένου να αποφύγουμε τα λάθη που έκαναν οι προηγηθέντες Αμερικάνοι. Πέρα από αυτό, σημειώστε ότι η Ρωσία παραμένει η μόνη χώρα πέρα από τις ΗΠΑ με την ικανότητα να αναπτύξει ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς. Σε όλο τον κόσμο πιθανότατα θα υπάρξουν μόνο τρεις χώρες με αυτήν την δυνατότητα, με την τρίτη να είναι η Κίνα.

Ερ. Για ποιο λόγο επιλέχθηκε η Sukhoi για την ανάπτυξη του μαχητικού πέμπτης γενιάς, ενώ όπως είπατε, η MiG είχε ήδη κατασκευάσει πρωτότυπο του αεροσκάφους σε πτήσιμη κατάσταση;

Απ. Το 2002, ο πλέον σημαντικός παράγοντας για την επιλογή της Sukhoi ήταν η ικανότητά της να ξεκινήσει τις εργασίες για το PAK FA με δικά της κεφάλαια. Η Sukhoi λοιπόν επικράτησε της MiG όχι μόνο με την οικονομική έννοια, αλλά το κυριότερο, λόγω της μοναδικής της ικανότητας που επέδειξε στην καινοτομία. Αλλά τώρα που οριστικοποιείται το πρόγραμμα του PAK-FA, θα υπάρξουν ευκαιρίες και για την MiG ως υπεργολάβου στο πλαίσιο της κοινής ρωσικής αεροναυπηγικής βιομηχανίας.

Ερ. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να έχει δώσει το πάνω χέρι στην Sukhoi. Μας υποσχέθηκαν την πρώτη πτήση του πρωτότυπου το 2008, μετά το 2009 και γενικά το πρόγραμμα φαίνεται να είναι συνέχεια πίσω από το χρονοδιάγραμμά του.

Απ. Ο κύκλος ζωής ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς θα είναι περί τα 40 με 50 χρόνια ή 480 με 600 μήνες. Σε αυτήν την κλίμακα, το κενό 12 ή και 24 μηνών δεν είναι ουσιώδες. Καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση περίπλοκων τεχνικών πρότζεκτς είναι ο κανόνας όχι μόνο για την Ρωσία αλλά και για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Είναι αρκετό να αναλογιστούμε πόσο δύσκολη αποδείχτηκε η ανάπτυξη του εμπορικών προδιαγραφών Boeing 787 Dreamliner ή του ευρωπαϊκού στρατιωτικού μεταφορικού αεροσκάφους A-400M.

Επιπλέον, ο εγχώριος εξοπλισμός, κυρίως ραντάρ και πύραυλοι, είναι κατά κανόνα βαρύτερα και μεγαλύτερα σε σχέση με τα δυτικά ανάλογά τους, έτσι για τα ίδια χαρακτηριστικά του συστήματος συνολικά, έχουμε να δουλέψουμε σε πιο δύσκολες πλατφόρμες. Τέλος, όλες οι αεροπορίες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν προβλήματα έλλειψης ιπτάμενου προσωπικού και προτιμούν να έχουν έναν μικρότερο αριθμό μαχητικών μεγαλύτερων ικανοτήτων, δεν είναι δηλαδή σαν απλά, φτηνά αυτοκίνητα που μπορεί να αποκτήσει και οδηγήσει ο καθένας.

Φυσικά, το ιδανικό που θα προτιμούσε να είχε η ρωσική Αεροπορία θα ήταν δυο τύποι μαχητικών αεροσκαφών, ένα βαρύ και ένα ελαφρύ. Πιστεύω ότι αν το επιτρέψουν και οι οικονομικές συνθήκες της χώρας, θα ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα και για την ανάπτυξη ελαφρού μαχητικού. Στο μεσοδιάστημα θα αρκεστούμε στο νέο μας Sukhoi Su-35C (-BM).

Ερ. Οι ΗΠΑ παράλληλα με το μεγάλο και βαρύ F-22, έχουν σχεδιάσει και αναπτύσσουν ένα μικρότερο και οικονομικότερο μαχητικό πέμπτης γενιάς, το F-35. Για ποιο λόγο η Ρωσία έχει προχωρήσει στην δημιουργία μιας ογκώδους πολεμικής μηχανής αλλά όχι και ενός φτηνού ελαφρού μαχητικού;

Απ. Αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο. Τόσο η Ρωσία όσο και οι συνέταιροί μας στο πρόγραμμα, η Ινδία, είναι χώρες με ευρύ εναέριο χώρο και σε κάθε περίπτωση αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια ισχυρή πολεμική μηχανή με μεγάλες ικανότητες και αυξημένη ακτίνα δράσης.

Ερ. Θεωρείται ότι οι ικανότητες εκείνες που ξεχωρίζουν τα μαχητικά πέμπτης γενιάς είναι η χαμηλή παρατηρησιμότητα (σ.σ. μικρό RCS), ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης, υπερηχητική πτήση άνευ μετάκαυσης και ευελιξίας. Θα έχει το PAK FA αυτές τις ικανότητες?

Απ. Ναι. Η αεροδυναμική διαμόρφωση του PAK FA είναι ελαφρώς πιο συντηρητική σε σχέση με το F-22, αλλά χωρίς αμφιβολία έχουν ληφθεί μέτρα για την μείωση του ίχνους του αεροσκάφους (όχι μόνο στα ραντάρ) από κάθε άποψη. Για το PAK FA αναπτύσσεται όχι απλώς ένα ραντάρ με κεραία ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης αλλά ένα πλήρες ολοκληρωμένο σύστημα ραντάρ πολλαπλών ρόλων που θα περιέχει συνολικά πέντε ενσωματωμένες κεραίες.

Ερ. Τα περιγράφετε όλα τόσο όμορφα, αλλά όταν ρωτάμε στρατιωτικούς δεν παίρνουμε τις ίδιες αισιόδοξες απαντήσεις, αναγνωρίζουν ότι αυτό το μαχητικό έχει ακόμα πάρα πολλά προβλήματα: υπάρχουν ερωτηματικά για τον οπλισμό του, με το ραντάρ του δεν κυλούν όλα ομαλά, και το βασικότερο, δεν υπάρχει ακόμα διαθέσιμος ο νέος κινητήρας πέμπτης γενιάς…

Απ. Πραγματικά, είναι το πρωτότυπο ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς, κι όμως αρχικά θα είναι εξοπλισμένο με κινητήρα προηγούμενης γενιάς και ραντάρ χωρίς κεραία ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης. Αλλά αυτό είναι κοινή πρακτική. Το πρώτο πειραματικό T-10 (το πρωτότυπο της οικογένειας Su-27 Flanker) ήταν και αυτό εξοπλισμένο με κινητήρα προηγούμενης γενιάς. Αυτό οφείλεται στο ότι συνήθως ο κύκλος ανάπτυξης μιας ολότελα νέας σχεδίασης αεροκινητήρα ξεπερνά χρονικά τις εργασίες στο ίδιο το μαχητικό. Οι δοκιμές στο PAK FA όμως θα κρατήσουν άλλα πέντε με επτά χρόνια, και μέχρι τότε, ελπίζω, ο νέος κινητήρας πέμπτης γενιάς θα είναι έτοιμος. Όσον αφορά δε το ραντάρ, οι εργασίες και για αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη και προωθείται η ολοκλήρωση ενός εντελώς νέου συστήματος.

Φυσικά όλα τα παραπάνω συνιστούν τεχνικές προκλήσεις και μια απόλυτη εγγύηση επιτυχίας δεν μπορεί να υπάρξει. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι η Ρωσία, σε συνεργασία με την Ινδία έχει φτάσει μέχρι και το σημείο πτητικών δοκιμών σε υποσυστήματα του νέου ραντάρ. Σε αυτό το σημείο λοιπόν, δυσάρεστες εκπλήξεις δεν είναι πιθανές. Τέλος, ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρόμοιων δυνατοτήτων σε σχέση με αυτό που θα εγκατασταθεί στο PAK-FA, αναμένεται να ολοκληρωθεί και στο νέο ενδιάμεσο μαχητικό του προγράμματος Su-35BM. Γενικότερα, η παράλληλη ανάπτυξη του PAK-FA και του Su-35 θα συνδράμει στην ξεχωριστή ανάπτυξη υποσυστημάτων για το πρώτο και στην συνέχεια, οι τεχνικές λύσεις που θα προκύψουν θα χρησιμοποιηθούν και για τον μετέπειτα εκσυγχρονισμό του Su-35.

Σε σχέση τώρα με τους πύραυλους, αυτό είναι ένα θέμα ταμπού. Είναι γνωστό πάντως ότι οι εργασίες πάνω στους νέους πύραυλους που θα μπορούν να αναρτηθούν όχι μόνο σε εξωτερικούς σταθμούς αλλά και στις εσωτερικές αποθήκες οπλισμού, βρίσκονται σε εξέλιξη. Μπορείτε να είστε σίγουρος ότι η αρμόδια αμυντική βιομηχανία, αλλά και η Αεροπορία, ακόμα και η πολιτική ηγεσία, έχουν απόλυτη επίγνωση ότι ο οπλισμός του αεροσκάφους, από κοινού με τα υπόλοιπα υποσυστήματά του, είναι κρίσιμα στοιχεία της αποτελεσματικότητάς του πολλά υποσχόμενου μαχητικού.

Τέλος, ένα μερίδιο περίπου 30% της αγοράς βαρέων μαχητικών στην διεθνή αγορά θα αποκτηθεί από το PAK FA, μόνο και μόνο επειδή δεν είναι αμερικάνικο ή κινέζικο. Ορισμένες χώρες, για παράδειγμα στη νοτιοανατολική Ασία, θα επικεντρωθούν σε αμυντικές προμήθειες από Ρωσία και Ινδία για πολιτικούς λόγους.

Ερ. Όταν το αεροσκάφος τεθεί σε παραγωγή, δεν θα είναι «χρυσάφι»; Δηλαδή τόσο ακριβό που δεν θα βρίσκει αγοραστές. Ποια είναι η πρόβλεψή σας; Πόσα τέτοια μαχητικά σχεδιάζουν να αγοράσουν οι αεροπορίες της Ρωσίας και της Ινδίας;

Με βάση τις οικονομικές ικανότητες της Ρωσίας και τις ανάγκες της Αεροπορίας της, μπορούμε να υποθέσουμε ότι μέχρι το 2025-2030 θα έχουμε προμηθευτεί μεταξύ 150 και 200 μαχητικών του τύπου. Σήμερα ωστόσο είναι φυσικά αδύνατο να προβλεφθεί αυτό με ακρίβεια αφού κανείς δεν ξέρει την οικονομική κατάσταση που θα επικρατεί στην Ρωσία του 2020. Η ινδική Αεροπορία, νομίζω, θα παραγγείλει τουλάχιστον 200 με 250 τέτοια μαχητικά και αν ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Ινδίας παραμείνει στα ίδια επίπεδα και την επόμενη δεκαετία, δηλαδή κοντά στο 7-8%, μπορούμε να ελπίζουμε σε μεγαλύτερες παραγγελίες.

Ερ. Θεωρείτε ότι το μαχητικό πέμπτης γενιάς είναι υπερβολικά φιλόδοξο πρόγραμμα σε σχέση με την πρακτική του αξία; Με αυτό το μαχητικό θα είμαστε και πάλι πίσω από τους Αμερικάνους, δεν μειώνουμε την διαφορά. Και είναι αυτό που χρειαζόμαστε; Για παράδειγμα, στην Ευρώπη δεν υπάρχουν μαχητικά πέμπτης γενιάς, επικεντρώνονται σε αναβαθμίσεις υπαρχόντων μαχητικών. Μήπως θα έπρεπε να ήμασταν και εμείς εξίσου μετριοπαθείς και να μην παραμελήσουμε τις αναβαθμίσεις των υπαρχόντων Su-35 και MiG-35;

Απ. Σε αντίθεση με την Ρωσία, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν αντιμετωπίζουν πραγματική απειλή για την ασφάλειά τους, ενώ για την διεξαγωγή εκστρατευτικών πολέμων μικρής κλίμακας τα υπάρχοντα μαχητικά τους τέταρτης γενιάς είναι παραπάνω από αρκετά. Η Ρωσία από αυτήν την άποψη είναι σε πολύ πιο αβέβαιη κατάσταση. Η χώρα μας μοιράζεται σύνορα με πολλές χώρες, από τις οποίες αρκετές διακατέχονται από «ρωσοφοβική» πολιτική. Είναι πολύ πιθανό στα επόμενα 15-20 χρόνια κάποιες από αυτές να εντάξουν σε υπηρεσία μαχητικά όπως το F-35. Και στην Άπω Ανατολή, ορισμένοι γείτονες της Ρωσίας με εδαφικές βλέψεις εις βάρος της είναι πιθανόν να εντάξουν αργότερα σε υπηρεσία μαχητικά πέμπτης γενιάς, ακόμα και βαρέα.

Στο τέλος, απλώς δεν γνωρίζουμε πώς θα είναι ο κόσμος το 2040 ή το 2050. Ο κύκλος ζωής του PAK FA, επαναλαμβάνω, θα κρατήσει περίπου μέχρι τότε. Επιπλέον, είναι απλώς χαζό να εγκαταλείψουμε κάθε πλεονέκτημα που απολαμβάνει αυτή τη στιγμή η ρωσική βιομηχανία στον χώρο των βαρέων μαχητικών. Αυτή τη στιγμή, η χώρα μας ελέγχει (με την εξαίρεση της αμερικανικής εγχώριας αγοράς) έως και το μισό της παγκόσμιας αγοράς βαρέων μαχητικών. Και υπάρχουν και άλλοι τομείς όπου οι ρωσικές βιομηχανίες θα μπορούσαν να διατηρήσουν τις ηγετικές τους θέσεις με διψήφια ποσοστά στις διεθνείς αγορές.

Τέλος, το πρόγραμμα του PAK FA θα έχει βοηθήσει να διατηρήσουμε την τεχνογνωσία αιχμής της σοβιετικής σχολής μαχητικών αεροσκαφών. Θα ήταν αδύνατο κάτι τέτοιο αν επικεντρωνόμασταν μόνο σε αναβαθμίσεις παλαιότερων μαχητικών. Και στην περίπτωση της απώλειας της τεχνογνωσίας αυτής της σχολής, θα απαιτούνταν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια και το κυριότερο, δεκαετίες ολόκληρες έρευνας και ανάπτυξης καθώς και γενιές μηχανικών και σχεδιαστών για να την ξαναποκτήσουμε.

Φαίνεται ότι αυτό έχει ήδη συμβεί στην Ρωσία στον τομέα της βιομηχανίας σχεδίασης πολιτικών αεροσκαφών. Αλλά ενώ η βιομηχανία πολιτικών αεροσκαφών μπορεί να ξεπεράσει τα κενά μέσω διεθνών συνεργασιών, κάτι τέτοιο είναι πολύ πιο δύσκολο με τα στρατιωτικά αεροσκάφη. Εδώ θα πρέπει να βασιστούμε αποκλειστικά στις δικές μας ικανόττητες.


Τμήμα ειδήσεων elliniki-stratigiki