Ο Ερντογάν και το Αιγαίο

Tου Αθανασιου Ελλις

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας αφικνείται σήμερα στην Αθήνα επισκεπτόμενος για δεύτερη φορά τη χώρα μας μέσα σε πέντε μήνες. Δεν πρόκειται για διμερή επίσημη επίσκεψη, αλλά για συμμετοχή στην Πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή στη Μεσόγειο που φιλοξενεί η ελληνική κυβέρνηση. Παρά ταύτα, η επιλογή του κ. Ερντογάν να ανταποκριθεί ο ίδιος στην πρόσκληση του κ. Παπανδρέου, τη στιγμή που σχεδόν όλες οι χώρες που συμμετέχουν θα εκπροσωπηθούν σε επίπεδο υπουργού –θα είναι παρών και ο Τούρκος υπουργός Περιβάλλοντος και Δασών– δεν μπορεί παρά να αντικατοπτρίζει την επιθυμία του να συνεχίσει την προσέγγιση που εγκαινίασε ο κ. Παπανδρέου τον περασμένο Οκτώβριο, επισκεπτόμενος την Κωνσταντινούπολη τρεις μόλις ημέρες μετά την ορκωμοσία του ως πρωθυπουργού.

Είναι σαφές ότι το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κινείται σταθερά σε πορεία βελτίωσης, εξέλιξη που σε σημαντικό βαθμό πιστώνεται στον Ελληνα πρωθυπουργό, στον οποίο η διεθνής κοινότητα, αλλά και η πολιτική ηγεσία και, ευρύτερα, η κοινωνία της γειτονικής χώρας, αναγνωρίζουν ειλικρινείς προθέσεις.

Υπό αυτό το πρίσμα, είναι αναπόφευκτες ορισμένες παρατηρήσεις στα όσα ενδιαφέροντα επισήμανε ο κ. Ερντογάν στην πρόσφατη συνέντευξή του στους «Νέους Φακέλους». Ακόμη και αν καλόπιστα δεχθεί ο ελληνικός λαός ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός εννοεί αυτά που λέει σχετικά με την επιθυμία του να μην υπάρχουν υπερπτήσεις στο Αιγαίο, η πραγματικότητα είναι πως αυτές πραγματοποιούνται. Και δεν μιλάμε μόνο για παραβάσεις του FIR Αθηνών και παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου μεταξύ 6 και 10 μιλίων, όπου στις διαμαρτυρίες της Ελλάδας η Τουρκία αντιτείνει επιχειρήματα που σε πολλές πρωτεύουσες βρίσκουν ευήκοον ους, αλλά και για είσοδο τουρκικών μαχητικών εντός των έξι μιλίων, και συχνά υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά, (πέρυσι 51, φέτος πολύ λιγότερες είναι αλήθεια), ενίοτε σε πολύ χαμηλό ύψος. Εδώ, η θέση της εξ Ανατολών συμμάχου μας είναι όχι μόνο νομικά παντελώς αβάσιμη, αλλά και επικίνδυνη.

Επίσης, αν δεχθεί κανείς ότι οι υπερπτήσεις οφείλονται στην «ευαισθησία» (προκλητικότητα, θα τη χαρακτήριζε η Ελλάδα) των στρατηγών, ο θρίαμβος του κ. Ερντογάν στο πρόσφατο δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου τον ισχυροποίησε έναντι του στρατιωτικού κατεστημένου, θα πρέπει να του επιτρέψει το επόμενο διάστημα να επιβάλει στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του μια διαφορετική συμπεριφορά έναντι της Ελλάδας στο Αιγαίο, ιδιαίτερα εάν, όπως διαφαίνεται, κερδίσει και στις βουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου και στη συνέχεια προχωρήσει σε ριζική μεταρρύθμιση του Συντάγματος.

Ταυτόχρονα, ευλόγως τίθεται το ερώτημα πώς είναι δυνατόν να εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ μια επίσημη απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας, που έχει ψηφιστεί από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση, στην οποία, παρεμπιπτόντως, το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του κ. Ερντογάν διαθέτει τα τελευταία οκτώ χρόνια συντριπτική πλειοψηφία. Συνάδει αυτή η απειλή με την επιθυμία καλών σχέσεων που επαγγέλλεται ο Τούρκος πρωθυπουργός; Και, επίσης, συνάδει με τη δεδηλωμένη επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ε.Ε., όταν η απειλή στρέφεται εναντίον ενός μέλους της Ενωσης;

Η άρση του casus belli και ο τερματισμός των υπερπτήσεων πάνω από ελληνικά νησιά δεν θα έλυναν τα προβλήματα, αλλά θα συνέβαλαν στη βελτίωση της ατμόσφαιρας και θα επέτρεπαν μια πιο εποικοδομητική συζήτηση επί των διαφορών, τη στιγμή μάλιστα που οι διερευνητικές επαφές των δύο χωρών για το Αιγαίο έχουν προχωρήσει και σχετικά σύντομα ίσως αποφέρουν αποτελέσματα.

Οι θετικές δηλώσεις του κ. Ερντογάν είναι ευπρόσδεκτες, αλλά θα είχαν νόημα εάν συνδυάζονταν με πράξεις.


Τμήμα ειδήσεων elliniki-stratigiki